Bovenstaande zin komt uit het boek Jane Eyre (1847) van Charlotte Brontë. Zo klinkt de repliek van het hoofdpersonage aan haar werkgever Edward Rochester, nadat die op onhandige wijze commentaar heeft geleverd op haar onderwijswerk en persoon.
De verleiding kan opdoemen om te gaan fantaseren wat Jane Eyre zou hebben gezegd na het lezen van een aantal onderwijspublicaties, beleidsdocumenten, vakliteratuur, uitgangspunten, handleidingen, rapporten en verslagen van de voorbije twintig jaar. Tijdens die periode zijn immers steeds meer jeukwoorden in de teksten binnengeslopen.
Jeukwoorden: een term die regelmatig wordt belicht door de Nederlandse journaliste en schrijfster Japke-d. Bouma, weliswaar niet iemand uit de 19e eeuw, maar wel een dame die op het ogenblik van dit schrijven alive and kicking is. Zoals we kunnen lezen in haar boek Uitrollen is het nieuwe doorpakken heeft ze het een beetje gehad met samenstellingen als groeimomentum, kwaliteitsimpuls, duurzaamheidskader, eigenaarschap, handvat, hefboom en vliegwiel. Ze is eveneens allergisch geworden aan werkwoorden in de trant van implementeren, inkantelen, uitrollen, doorstarten en zo meer.
Het moet gezegd: er zitten creatieve vondsten bij, maar hoe meer jeukwoorden, hoe minder duidelijkheid. Toch blijven we die woorden graag tjilpen op vergaderingen, in kleurrijke brochures of tijdens professionalisering. Wetenschappers schrikken er waarschijnlijk soms van hoe hun werk erdoor wordt omzwachteld.
En de boer, hij ploegde voort. Scholen blijven doorgaan, continu. No wish to talk nonsense. Werelden van (jeuk)woorden en werelden van handelingen liggen soms ontiegelijk ver uit elkaar, net als de werelden van Edward Rochester en die van Jane Eyre. Maar tijd en omstandigheden doen hun werk.
Dit boeiende verhaal uit de tijd van de betovergrootouders van mijn overgrootouders heeft echter nog niet afgedaan voor Generatie Z of Generatie Alpha. Als de tijd er rijp voor is zullen ze smachten als je hen een beetje gaat kietelen met het verhaal. “Verklap nog eens wat… toe…” Nieuwsgierig zullen ze zoeken en vinden, met een beetje geluk en geduld.
Scholen en jeukwoorden… werelden ver uit elkaar? Ook hier zullen tijd en omstandigheden wellicht raad brengen. Veel ambachtslui hopen in elk geval op wat minder dure woorden buiten de klas en wat meer werkvolk bij de leerlingen zelf.
Hoe Jane en Edward het verder stelden? Velen weten het. Maar er zijn er ook velen die het niet weten. Geen nood. Online vind je alles. Maar soms kan je tijd winnen door tijd te verliezen, bijvoorbeeld door het boek te lezen. Er staan niet veel jeukwoorden in.
Tot slot: de Engelse schrijfster Charlotte Brontë heeft ooit een tijd in Brussel gestudeerd, waar ze verliefd is geworden. Er kwam geen vliegwiel aan te pas. No-nonsense.
Onderwijs van nu, tussen vroeger en later 
Plaats een reactie