Passie, frisheid en gezond verstand. Verstand door effectief te leren, frisheid om het te kunnen gebruiken en passie om te kunnen geven. Welkom in het onderwijs.

Overspoeld

Decennialang werden scholen, weliswaar met de beste bedoelingen, overspoeld met zaken die het onderwijs minder rendabel maakten. Klassikale instructie, memorisatie en automatisatie moesten plaats ruimen voor coöperatieve werkvormen, contextueel, gepersonaliseerd, zelfontdekkend en geïntegreerd leren, ongeacht het vak, het niveau of de leeftijd van de leerlingen.

Ook basisscholen moesten continuïteit en gradatie in die leerstrategieën kunnen aantonen, of die nu werkten of niet voor onze allerkleinsten. In veel curricula is er nog altijd een overdreven focus op meer algemene (generieke) skills of sleutelcompetenties te vinden, ten nadele van het gestructureerd aanleren van specifieke (vakgebonden) basiskennis. Er blijven bovendien soms hardnekkige mythes circuleren, zoals die van de meervoudige intelligenties.

Duurzaam

Hoogleraar Wouter Duyck geeft meer deskundige uitleg in zijn boek ‘Mijn kind, slim kind’. Hij heeft het over intelligentie als belangrijkste factor voor het verbeteren van leerprestaties. Er wordt beschreven hoe intelligentie bij iedereen kan groeien. Intelligentie is dus niet onveranderlijk, anders zouden we het onderwijs best afschaffen. Volgens Wouter Duyck is onderwijs trouwens de duurzaamste methode om intelligentie van een bevolking te verhogen. Hij vindt het eigenaardig dat er veel over individuele aanpak en (binnenklas)differentiatie wordt gesproken, maar stelt vast dat er tegelijkertijd een allergie of zelfs een soort negationisme heerst over individuele verschillen, ook in intelligentie.

Gelijkwaardig

Inderdaad, niet iedereen kan dezelfde kennis of vaardigheden verwerven en dezelfde leeruitkomsten bekomen. Gelijkwaardigheid mag niet worden verward met gelijkheid. In te heterogene groepen wordt de zorglast voor leraren te groot. Er moet dan een onhoudbare spreidstand worden aangenomen. Instructie op het niveau van een cognitief homogene groep  levert betere leerprestaties op. Er zijn aparte en gedegen curricula nodig voor de verschillende richtingen in het onderwijs, niet om leerlingen uit te sluiten, maar net om ze verder te kunnen laten groeien en bloeien. Wouter Duyck gaat hierbij niet over één nacht ijs. Hij haalt belangrijke studies aan die alle andere onderzoeken samenvatten, ook meta-analyses genoemd, steeds waardevoller dan elke individuele studie.

Taal als drager

De ontwikkeling van cognitieve vaardigheden en intelligentie, of lezen, rekenen en denken, zijn voor eerlijke kansen erg belangrijk, voor elke leerling. Eerst leren lezen en tellen dus, voor ’t schoentje gaat knellen, ook in de 21ste eeuw. Wouter Duyck belicht eenvoudige methodes die de leerprestaties kunnen bevorderen: voldoende instructie, herhaling, automatisatie, rust in de klas en het belang inzien van taal, als drager van alle kennis die in alle vakken wordt aangeleerd. Constructivistisch, leerlinggecentreerd of zelfontdekkend leren zijn hierbij inefficiënte vormen van leren, en benutten onvoldoende de mogelijkheden van taal. Pas als kinderen eerst hebben leren lezen met effectief en systematisch letter-klankonderwijs, kunnen ze lezen om te leren of te ontspannen. Leesplezier volgt op leesprestaties, niet omgekeerd. Ook zwemmen is meestal leuker als men het kan.

Verademend

Voor scholen en leerkrachten is het verademend vast te stellen dat steeds meer mensen luisteren naar hun verzuchtingen. Bij academici, politici, beleidsmensen en media dringt het meer dan vroeger door dat er best rekening wordt gehouden met ervaring op de werkvloer én (nieuwe) wetenschappelijke inzichten.

Beste jongeren, wees niet bang voor de roep van het onderwijs. Kom erbij om te helpen met dit belangrijke en oneindige bouwwerk. We hebben jullie passie, frisheid en gezond verstand nodig.